Definicja
Era, znana jako Wiek Odkryć, jak się powszechnie przyjmuje, rozpoczęła się na początku XV wieku i trwała przez przez cały XVI, do połowy XVII wieku. Okres ten był czasem w którym Europejczycy zaczęli odkrywać świat drogą morską w poszukiwaniu nowych szlaków handlowych, bogactwa i wiedzy.
Przyczyny wielkich odkryć geograficznych
I Zwiększenie się (od czasów krucjat) zapotrzebowania na towary luksusowe, jak pachnidła wschodu (aloes, mirra), balsamy, kadzidła. Wzrósł również popytu na korzenie (cynamon, gałkę muszkatową, imbir i pieprz). Przyprawy i korzenie zaczęły zastępować sól, która od wieków był niemal jedyną przyprawą i konserwantem znanym w Europie. Dodatkowo Europejczycy zaczęli spożywać owoce południowe (rodzynki) oraz wykorzystywać coraz częściej wschodnią bawełnę oraz jedwab. Ceny powyższych towarów niepomiernie zaczęły wzrastać poprzez politykę Turków Omańskich.
II Poszukiwania nowych dróg handlowych do Lewantu (Wschodu). Podboje Turków Osmańskich na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Czarnego utrudniły bardzo handel europejski ze Wschodem. Turcy byli niechętni ludziom innych wyznań, oraz skutecznie zmonopolizowali handel towarami luksusowymi i korzeniami przechodzącymi przez ich terytoria do Europy, co zmuszało chrześcijańskich kupców do poszukiwania alternatywnych dróg handlu i zmniejszenie kosztów poprzez pominięcia pośredników. Poszukiwane zastępcze drogi lądowe do Indii, przez Persję i Morze Kaspijskie okazały się niebezpieczne i trudne.
III Pieniądz stał się powszechnym miernikiem wartości i środkiem płatności w owym czasie. Monety były bite z szlachetnych kruszców, głównie srebra (później coraz częściej także złota). W Europie zaczęło następować wyczerpywanie się złóż metali szlachetnych – złota i srebra, spowodowane rozwojem kapitału handlowego, który wymagał dużej ilości pieniędzy w obiegu. W konsekwencji zaczął pojawiać się deficyt srebrnych i złotych monet, stosowanych w wymianach handlowych. Fantastyczne opowieści o bogactwach Wschodu, zachęcały Europejczyków do poszukiwania dróg morskich do źródeł tychże przepychów.
IV Wzrost zainteresowania światem pod wpływem dzieł starożytnych – powód to wizji świata Ptolemeusza, że Ziemia jest kulą a nie płaską powierzchnią. Na tej postawie włoski astonom Paolo dal Pozzo Toscanelli (XV w) wywnioskował, że droga z Europy do Azji prowadzi na zachód, poprzez Atlantyk. Teorię tę wykorzystał Krzysztof Kolumb, który wyruszył na poszukiwania Indii, poprzez Ocean Atlantycki i w konsekwencji dodarł do Ameryki.
V Upadek Grenady (1492 r.), ostatniego bastionu Arabów na Półwyspie Iberyjskim, oznaczał zakończenie Rekonkwisty. Ogromna ilość rycerstwa-szlachty pozostało bez zajęcia, wraz z zaprzestaniem walk. Ponadto znaczne zdrobnienie feudalne Hiszpanii i Portugalii, dodatkowo utrudniało znalezienie godziwych środków do życia dla średniego rycerstwa-szlachty. Wieści o bogactwach Lewatu, plus wojowniczość szlachty żądnej przygód, zachęcały Hiszpanów i Portugalczyków do morskich odkryć.
VI Dążenie przez Kościół do rozszerzenia swojej domeny, zarówno materialnej jak i duchowej, na nowe ziemie.
Uwarunkowania wielkich odkryć geograficznych
Postęp w dziedzinie rozwoju techniki morskiej i budowy statków, umożliwiał żeglarzom pokonywanie dużych odległości niezależnie od kaprysów pogody. Europejczycy wprowadzili nowy rodzaj ożaglowania (żagiel trójkątny) umożliwiający płyniecie pod wiatr. Nowy rodzaj skatów (karawela) zwiększał bezpieczeństwo podróży (wysokie burty) i umożliwiał dalsze podróże bez potrzeby zwijania do portu (większa ładowność) celem pobrania wody pitnej i prowiantu. Ponadto wynaleziono przyrządy do pomiaru położenia statku – astrolabium (określał długość geograficzną), kwadrantu (określał szerokość geograficzną), logu (mierzył prędkość statku) oraz busoli (wskazującej biegun magnetyczny). Podróże stały się przez to bezpieczniejsze, a żeglarze wiedzieli jak powrócić do rodzinnego portu.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej: jak wyglądały przygotowania do wyprawy, jakie imiona nadawano dawnym statkom i dlaczego takie, kim byli śmiałkowie, skąd wzięła się nazw Ameryka i czy rzeczywiście Kolumb był pierwszym, który dotarł do Ameryki oraz kim właściwie był słynny - i jak się okazuje tajemniczy - odkrywca, zapraszam do lektury artykułu Tajemnice Wypraw Kolumba.
