L itwini są częścią Bałtów, najmłodszej gałęzi Indoeuropejczyków, zamieszkałych w regionie wschodniej części Morza Bałtyckiego. Informacje o armii litewskiej są nieco sprzeczne, gdyż w dużej mierze pochodzą ze źródeł różnych państw wojujących z Litwinami. Źródła rodzime z tamtego okresu są ubogie. Dotyczy to zwłaszcza lat 1100 – 1300. W tym okresie Litwę zamieszkiwały liczne, niezjednoczone ze sobą plemiona, na czele których stali książęta (kunigasi). W połowie XIII jeden z nich, Mendog, zdołał zjednoczyć litewskie plemiona, zagrożone ekspansją Zakonu Kawalerów Mieczowych i Krzyżaków. Jego następcy kontynuowali walkę z niemiecką ekspansją na północy i rozszerzali terytorialnie państwo na wschodzie i południu, gdzie walczyli z książętami ruskimi, polskimi i Tatarami. Ich główną strategią wojowania były niezwykle częste i niszczycielskie najazdy na ościenne państwa. Sąsiedzi Litwinów nie byli w stanie przeciwstawić się im zarówno politycznie, jak i militarnie, dzięki czemu Litwa bardzo szybko rozrosła się terytorialnie.

W tym okresie możne rody, bojarowie, byli odpowiedzialni za rekrutację żołnierzy na swoich terenach i osobisty udział w wyprawach. Sami bojarowie tworzyli najlepiej uzbrojoną część armii litewskiej – na wpół ciężkozbrojną jadę konną. Posiadali zachodnie uzbrojenie ochronne i zaczepne, które jednak jakością odbiegało od uzbrojenia rycerzy na zachodzie Europy. Pozostała część kawalerii litewskiej nigdy nie zaadoptowała zachodniego uzbrojenia ochronnego. Zbroja litewska była połączeniem skóry zwierzęcej i zbroi łuskowej (czasami też kolczugowej). Poniekąd tłumaczyć to można sposobem wojowania armii litewskiej i ich wschodnich i południowych sąsiadów, a polegającym na szybkimi przemieszczaniu się oddziałów. Ciężka zbroja utrudniałaby poruszanie się armii, nie mówiąc o kosztach. Również pierwsze konie stosowane przez armię litewską (np. sweik) nie były duże, chociaż silne, aby unieść ciężkozbrojnego rycerza. W wyniku kontaktów z państwem krzyżackim wprowadzono częściowo ciężkiego i dużego konia, stosowanego przez rycerstwo europejskie. Przykładowo Litwini najeżdżając terytorium państwa zakonnego poznali i skradli wiele ciężkich koni bojowych, na podstawie których rozpoczęto hodowlę własnych zwierząt.

W XIV w. armia litewska składała się w dużej mierze z obrony potocznej, rekrutowanej przez wojewodów poszczególnych terenów. Byli oni odpowiedzialni za nabór do wojska. Także każdy bojar miał w dalszym ciągu dostarczać określonej ilości żołnierzy, w zależności od posiadanego majątku ziemskiego. Uzbrojenie żołnierzy litewskich było lekkie. Łuk, długa dzida (spisa) i żakiet z grubej skóry zwierzęcej były podstawowym wyposażeniem. Dodatkowo niektórzy żołnierze posiadali miecze. Do obrony służyła tarcza. Często była to pawęż, zapożyczona od Krzyżaków, ale znana również w Polsce. Hełmy wojowników miały kształt stożka i były otwarte, bez przyłbicy. Łuk był bardzo przydatną bronią, szczególnie w walkach z szybkimi Tatarami oraz Polakami. Jeźdźcy tego rodzaju oddziałów stanowili jednostki wsparcia dla bojarów, za którymi ruszali do walki.

Piechota litewska stanowiła niewielką część sił zbrojnych. Była słabo uzbrojona w dzidy i łuki. Taka piechota świetnie walczyła w lasach i na ternach podmokłych stanowiących pokaźną część (szczególnie północnej) Litwy. W razie potrzeby Litwini używali część swojej jazdy jako piechoty. Piechota często używana do zasadzek, w których była bardzo skuteczna.

Częściowo armia litewska składała się z najemników lub nielitwinów. Podbijając tereny ruskie, Litwini bardzo często nie zamieniali rodzimych władców, czy praw panujących na poszczególnych ziemiach. W zamian za dużą swobodę polityczną, Rusini mieli natomiast obowiązek dostarczać oddziałów wojskowych, pełniących służbę na granicach państwa. Oddziały ruskie ze Smoleńska stanowiły przykładowo nieliczne jednostki ciężkozbrojne w armii litewskiej, a jednostki nowogrodzkie posiadały bardzo dobre uzbrojenie, oparte na zachodnim. W szeregach litewskich znajdowali się również ciężkozbrojni Polacy. Ważnym uzupełnieniem litewskich oddziałów byli Tatarowie, którzy dostarczali lekkiej jazdy. Jazda ta rekrutowała się z osiadłych na Litwie Tatarów lub oddziałów sojuszniczych, przysyłanych przez sprzymierzonych z Litwą chanów tatarskich.

Jazda litewska i oddziały nielitewskie, walczące w szeregach Litwy, nie nadawały się do frontalnego przełamywania szyków ciężkozbrojnego rycerstwa zachodnioeuropejskiego, ale przewyższały je zdolnością manewru, szybkością natarcia i odwrotu. Pomimo, że armia litewska była lekkozbrojną siłą, zaadoptowała jednak bardzo agresywną taktykę walki. Szybkie oddziały jazdy w początkowym okresie bitwy starały się wykorzystać luki i słabe punkty pomiędzy poszczególnymi oddziałami wroga. Dzięki temu starano się je oddzielić jedne od drugich. Starcia harcowników trwały krótko, a główne uderzenie przeprowadzane było wielkoszeregowymi oddziałami jazdy. Taktyka ta była jednakże nieskuteczna w walce z ciężkozbrojnymi pocztami krzyżackimi, górującymi uzbrojeniem zarówno obronnym, jak i zaczepnym. Niemniej jednak duże bitwy z Krzyżakami były raczej wyjątkiem niż regułą. Czasami część oddziałów odłączała się od sił atakujących i pozorowała ucieczkę, starając się w ten sposób zachęcić przeciwnika do pościgu i zaatakować go w najbardziej niedogodnym dla niego miejscu i momencie. Wielu badaczy przyjmuje, że Litwini zastosowali taką taktykę w czasie bitwy pod Grunwaldem (1410 r.) i wciągnęli w bezsensowny pościg lewe skrzydło armii krzyżackiej. Inni historycy uważają, że cofnięcie się Litwinów było faktycznie ucieczką z pola walki, wymuszoną przez napór ciężkozbrojnych hufców zakonnych.

Litwini przejęli również szereg technik oblężniczych od państwa krzyżackiego. W latach osiemdziesiątych XIV w Litwini potrafili używać ciężkich maszyn oblężniczych, bombardier, w czasie oblegania twierdz zakonnych.