o klęsce na Lechowym Polu (955 r.), Węgrzy przeszli z pół koczowniczego trybu życia, na osiadły. Władcy z dynastii
Arpadów, Gejza I (949 - 997) i Stefan I Święty (969 – 1038), stali się twórcami państwowości węgierskiej, dokonując
chrystianizacyjni kraju i wynosząc Węgry do statusu królestwa. W XI w. na Węgrzech pojawiły się elementy feudalizmu,
które w następnych wiekach doprowadziły do powstania stanu rycerskiego. Ciężkozbrojne rycerstwo, zaczęło wówczas
zastępować lekkozbrojną kawalerię węgierską. Zamieszki i bunty w kraju osłabiły jednak znacznie państwo i władzę
królewską na rzecz, i tak już silnych, możnych rodów. Za ostatnich Arpadów władza królewska była już bardzo
ograniczona na rzecz magnatów, którzy w dużym stopniu przejęli sprawy wojskowe. Pozycja króla została ponownie
wzmocniona za Ludwika Andegaweńskiego (1342 – 1382), jednak pozycja wielmożów była już na stałe ugruntowana.
Miało to ogromny wpływ na styl walki i wygląd armii węgierskiej. Od połowy XIII wieku, królowie węgierscy nie
wymagali aby wielcy magnaci służyli osobiście. Wystarczyło przysłanie w zastępstwie oddziału zbrojnego, złożonego
z rycerzy zamieszkujący ziemie możnego.
Rycerstwo
Główną siłą uderzeniową była ciężkozbrojna jada rycerzy, uzbrojona na wzór zachodni. Większość pocztów rycerskich stanowili rodowici Węgrzy, rekrutujący się ze szlachty – rycerzy, którzy byli prowadzeni do walki przez baronów. Rycerze z danej ziemi tworzyli więc chorągwie, podległą miejscowemu baronowi. Oddziały takie były bardziej wierne swoim miejscowym panom, niż monarsze (czasami chorągwie te wykorzystywane były do załatwiania sporów pomiędzy poszczególnymi magnatami lub w dysputach z królem). Dodatkowo, urzędnicy królewscy jak wojewodowie i banowie (wicekrólowie), dostarczali chorągwie ziemskie, składające się z ubogiego rycerstwa, nie podlegającego możnowładcom. Większość szlachciców – rycerzy osiadła się w wioskach, niewiele różniąc się, pod względem majątkowym od chłopów. W ciągu XIV wieku większość rycerstwa węgierskiego, utraciła swoje wojownicze cechy. Brak wystarczających środków pieniężnych sprawiał, że zubożali rycerze nie byli wstanie się odpowiednio zaopatrzyć w broń ofensywną (często kije zamiast mieczów), ochronną (często ubranie chłopskie zamiast zbroi) czy konia (słabej jakości, jeśli w ogóle). Baronowie mieli więc obowiązek dostarczania uzbrojenia dla szlachciców - rycerzy, na których spoczywał tylko obowiązek służby wojskowej Efektywność obydwu rodzaju chorągwi była więc mniejsza niż ich zachodnich odpowiedników. Rycerze ci byli również mniej skorzy do brawurowej walki.
Oddziały wsparcia
Rycerzom towarzyszyło również dwóch konnych łuczników, rekrutowanych na koszt króla. Dopełnieniem ciężkozbrojnej jazdy węgierskiej byli ciężkozbrojni najemnicy zwani Armigeri, walczący, wzorem Włochów i Niemców, w podzieleniu na małe pododdziały (lance). Składały się one z rycerza i od 3 do 5 żołnierzy wsparcia. Najemnicy składali się z różnych narodowości. W armii węgierskiej walczyli Włosi, Anglicy (łucznicy), Czesi, Niemcy (głównie piechota) i Polacy. Końcem XIV w wprowadzono oddziały milicji, wobec rosnącego zagrożenia tureckiego. Obowiązek rekrutacji spoczywał na arystokratach. Z 12 domostw zamieszkiwanych przez chłopów pańszczyźnianych, możny zobowiązany był dostarczać jednego konnego łucznika. Lekka jazda stanowić miała orszak i chronić tyły świty rycerza. Miała ona również stanowić przeciwwagę dla lekkich oddziałów tureckich w bezpośrednim starciu. Ze względu na opór arystokracji system ten się nie rozwiną, jednakże przez pewien kres dostarczał lekkiej jazdy.
Lekka kawaleria
Lekka kawaleria, węgierskiej narodowości, nie rozwinęła się więc w armii, pomimo iż Węgrzy byli dawniej świetnymi lekkozbrojnymi jeźdźcami (jako lekkozbrojni kawalerzyści, służyły oddziały serbskie, wołoskie i mołdawskie, które były znacznie lepiej wyszkolone). Aby uzupełnić tę lukę, za rządów króla Macieja Korwina (1443 – 1490) wprowadzono więc lekkozbrojne oddziały husarii, które miały chronić południową granicę państwa. Początkowo rekrutowały się one głównie z Serbów, mających duże doświadczeni w walce z lekką jadą turecką. Liczba husarów wzrosła ogromnie po roku 1459, kiedy Serbia została ostatecznie włączona do Turcji. Wielu Serbów nie godząc się z zaistniałą sytuacją udała się, jako wygnańcy, do Węgier, gdzie jako najemnicy czy oddziały pomocnicze, wzmocnili siłę militarną państwa. Wówczas podawana jest oficjalna data powstania husarów. Husarzy walczyli w oddziałach podzielonych na 25 żołnierzy. Główką bronią były niewielkie łuki i kusze oraz mniejsza wersja tarczy, pawęży, używanej przez jeźdźców litewskich. Jako broń pierwszego kontaktu, używana była kopia, znacznie lżejsza jednak od rycerskiej. Husarzy opłacani byli równię bezpośrednio ze skarbu państwa, co czyniło ich formacją niezależną od magnatów. Oprócz walki z Turkami, oddziały husarów walczyły w różnych częściach Europy, np. przeciwko Polsce.
Szekelowie
Podobną do husarów rolę pełnili Szekelowie, stanowiący oddzielną od Węgrów grupę etniczną, zamieszkującą Transylwanię. Sami uważali się potomków Hunów. W okresie średniowiecza stanowili półkoczowniczą grupę, specjalizująca się w hodowli koni. Z tego powodu byli świetnymi nabytkami dla oddziałów jazdy węgierskiej. Cieszyli się z tego powodu, dużą swobodą i podlegali bezpośrednio królowi. Szelkowie żyli w posiedzeniu na 6 plemion, które, niezleżenie od siebie, miały obowiązek dostarczać jeźdźców dla armii węgierskiej. W sumie stanowiło to 2400 ludzi. Oprócz tego dostarczali dla armii oddziałów piechoty, złożonej z biednych Szeklów, którzy nie mogli pozwolić sobie na utrzymanie konia. W latach siedemdziesiątych XV w. oddziały te liczyły 16 tysięcy jeźdźców. Uzbrojeni byli jedynie w lance, łuki i tarcze, które spełniały dobrze swoja rolę w walce z nieregularnymi oddziałami piechoty tureckiej.
Dodatkowych kontyngentów dostarczali Połowcy, konni nomadowie, świetni łucznicy i harcownicy.
Sposoby walki
Taktyka walki armii węgierskiej podobna była do stosownej przez Polaków i Serbów. Główną siłą decydującą o sukcesie w czasie bitwy, miała być ciężkozbrojna jazda. Lekkozbrojni jeźdźcy służyli do potyczek, harcowania, zwiadu i zapobiegania niepodziewanemu atakowi wroga. Ciężkozbrojni rycerze, ustawiali się w kilu szeregach jazdy lub głębokiej kolumnie, a następnie rozpoczynali zmasowany atak który miał znieść szeregi wroga swoim impetem. Za czasów Jana Hunyadyego (1387 – 1456), słynnego dowódcy węgierskiego, do dużego znaczenia doszła piechota, która podobnie jak piechurzy armii polskich, walczyła często w oparciu o tabor. Z centrum taboru jazda mogła prowadzić ataki na przeciwnika, sama będąc bezpieczna przed atakami wroga. Często tę taktykę z powodzeniem stosowano w walce z lekką jazdą turecka, która niejednokrotnie zapędzała się w szeregi węgierskie skąd byłą obstrzeliwana i atakowana z taborów. Węgrzy, pod przywództwem Hunyadyego, rozwinęli również sztukę budowy fortyfikacji polowych, tworzonych w oparciu o naturalne przeszkody jak jary, lasy i pagórki. Z za takich umocnień, piechota węgierska, uzbrojona w powszechnie wprowadzoną wówczas broń palną oraz łuki, skutecznie niszczyła jazdę turecką, wciągniętą w nieopacznie pościgi za ,,uciekającymi” Węgrami.
Piechota
Do czasów Hunyadyego piechota składał się głównie z łuczników walczących łukiem kompozycyjnym. Dzięki temu, iż łuk był podstawową i bardzo powszechną bronią z okresu wędrówek plemion węgierskich, z łatwością było zgromadzić ten rodzaj oddziałów. Dodatkowym uzbrojeniem piechurów była inna narodowa broń, szabla. Szczególnie dobrych łuczników rekrutowano z pośród chłopów transylwańskich, którzy żyjąc w zagrożeniu tureckim, byli bardziej zahartowani w walce.
Duży odsetek piechurów stanowili zagraniczni najemnicy, wywodzący się z byłych husyckich oddziałów. Innymi licznymi narodowościami byli Ślązacy i Niemcy. Oddziały najemne, były bardzo dobrze wyszkolone i znacznie lepiej opłacane niż rodzime jednostki. W ich szeregach znajdowało się również wielu ekspertów, np. od broni palnej.
Czarna Armia
Armia węgierska uległa dalszemu wzmocnieniu za panowania syna Hunyadyego, Macieja Korwina. Król ten osłabił pozycję magnaterii, którą obłożył wyższymi podatkami za które stworzył specjalna formację wojskową – Czarną Armię. Ta królewska jednostka (zwana również Czarnym Legionem) uważana jest za pierwszą, od czasów imperium rzymskiego, armię stałą, z regularnie wypłacanym żołdem. Była to również pierwsza od wieków formacja nie pobita polu (za rządów jednego władcy), wyszkolona w walce przez cały rok, w tym w zimie. Nazwa brała się z koloru uzbrojenia i strojów żołnierzy. Armia składała się z 30 tysięcy żołnierzy, w tym (od 8 do 10 tysięcy) świetnie wyszkolonych najemników husyckich, polskich, niemieckich oraz Węgrów, wiernych wyłącznie Maciejowi Korwinowi. Dzięki temu mógł on zgnieść opozycję możnych baronów królestwa, którzy od wieków przeciwstawiali się silnej władzy centralnej i kontrolowali znaczną część spraw wojskowych kraju. Po śmierci Korwina, Czarna Armia stała się słabo płatną formacją wojskową, która na dodatek bez odpowiedniego wsparcia, została ponownie wysłana do walki z Turkami. W tej sytuacji nastąpiło rozprzężenie karności oddziałów które zaczęły rabować mieszkańców Węgier. Wywołało to opór baronów, którzy pobili już niekarną Czarną Armię. Obrona kraju ponowie przeszła w ręce baronów, którzy dysponując niezdyscyplinowanymi własnymi oddziałami i dobrze walczącą, ale źle dowodzoną lekką jazdą, nie byli wstanie walczyć z coraz potężniejsza armią turecką. W 1526 roku Węgrzy ponieśli klęskę pod Mohaczem. Potęga kraju została wówczas całkowicie załamana, a niebawem kraj znalazł się pod kontrolą Austrii i Turcji.
